Psikolog, bireyin zihin ve ruh sağlığı üzerine çalışan disiplin alanlarından en bilinenidir. Psikologların çalıştığı alan insan ruhu ve doğasıdır. Odak insan olsa da farklı yaklaşımlara ihtiyaç vardır.
Psikologlar, psikoloji alanındaki gelişimleri izlerler. Psikolojik testler ve gözlemlerden yararlanırlar. Psikoterapi yaklaşımlarını terapi odasında uygularlar. Danışanların iyi olma hali, psikolojik dayanıklılıklarına destek olurlar.
Yazar, Klinik Psikolog Ali Bıçak, ’Psikolog kimdir, psikolog tam olarak ne yapar?’’ sorularını burada cevaplıyor. İlkin psikolog mesleği, ardından diğer ruh sağlığı mesleklerini tanıtıyor. Türkiye'de psikoloji alanı ve psikolog mesleği hakkında bir çok bilgiyi bu sayfada bulabilirsiniz.
Psikologlar Ne İş Yapar?
Bir psikolog, psikolojik danışma yaklaşımlarını ve kuramlarını çok iyi bilmeli ve uygulamalıdır. Profesyonelliği gereği kendisine baş vuran danışanların zihinsel durumlarını, algısal, bilişsel, duygusal, sosyal ve davranışsal süreçlerini inceler. Psikolog, bireyin ilişki kurma biçimini deneysel ve gözlemsel bilgileri bir araya getirerek yorumlar.
Antalya psikolog önerisi açısından oldukça çeşitli alternatiflerin olduğu bir şehirdir. Antalya'da psikolog merkezleri danışanları için hizmet veriyor.
Çoğumuz bir psikologla haşır-neşir olmamışızdır. Duyduklarımız, psikoloji ile ilgili izlediklerimiz, bu meslek hakkında yanlış ve çarpıtılmış bilgiler içerebiliyor. Bu yüzden, çoğunlukla psikiyatrist ve psikologlar ne iş yapar karıştırılmaktadır.
Psikolog ne iş yapar başlığında, Ali Bıçak, en iyi psikolog mesleği ve ruh sağlığı ile ilgili diğer mesleklerin çalışma alanlarını, her birinin sınır ve yetkinliklerini yazmaya çalışıyor.
Ruh Sağlığı Uzmanları Kimlerdir? Ruh Sağlığı Alanındaki Meslekler Nelerdir?
Psikolog, psikiyatrist, psikoterapist, psikolojik danışman ve sosyal hizmet uzmanı farklı mesleklerdir. Her bir meslek alanında yeterliliğe sahip olabilmek için farklı fakülte ve bölümlerde eğitim almak gerekir. Şimdi gel hangi meslek hangi bölümden mezun oluyor birlikte bakalım.
Psikolog Nasıl Olunur?
Öncelikle bir psikolog ünvanına sahip olabilmek için Vakıf ya da Devlet üniversitelerinin Fen-edebiyat fakültelerinde 4 yıllık psikoloji eğitimini tamamlamak gerekir. Psikoloji eğitimi temel kuram ve uygulama açısından bir temel oluşturur. Psikoloji mezunları dilerlerse, psikolojinin endüstri psikolojisi,gelişim psikolojisi, klinik psikoloji, sosyal psikoloji ve spor psikolojisi gibi dallarında uzmanlaşmak için yüksek lisans yapabilirler.
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Nedir?
Eğitim fakültelerinin 4 yıllık psikolojik danışma ve rehberlik bölümlerinden mezun olanlar psikolojik danışman ünavanını elde ederler. Psikolojik danışmanlık bölümü mezunları, fakültelerin klinik psikoloji alanında yüksek lisans eğitimini tamamlayarak klinik psikolog ünvanına sahip olabilirler. Türkiye Yüksek Öğretim Kurumu, hangi bölümlerden mezun olanların klinik psikolojide yüksek lisans yapabileceğini ilgili kanun hükmünde kararnamede yayınlamıştır.
Psikolojik danışmanlar, daha çok Milli Eğitim Bakanlığı'nda istihdam edilmektedirler. Psikoterapi eğitimi alanlar, psikiyatri uzmanı ve psikolog ile birlikte psikolojik danışmanlık hizmeti verebilirler.
Sosyal Hizmet Uzmanı Nasıl Olunur?
Üniversitelerin sağlık bilimleri fakültesi, 4 yıllık sosyal hizmet bölümünden mezun olanlar sosyal hizmet uzmanı olabilirler. Sosyal hizmet uzmanları çeşitli bakanlık ve müdürlüklerde uzman olarak atanabilmektedir. Sosyal hizmet uzmanı, toplumun en temel psikolojik destek ihtiyacını karşılayan hizmetleri yürütür. Ülkemizdeki birey, aile, çocuk ve kimsesizlerin, ekonomik, sosyal ve kültürel yönden sorunlarını tanıyıp çözümlemelerine destek olur. Çözüm için kaynakları en iyi şekilde kullanarak yararlanmaları konusunda yardım ve rehberlik hizmeti verir.
Psikiyatrist Nedir?
Psikiyatri uzmanı olmadan önce, üniversitelerin tıp fakültesinde 6 yıllık tıp eğitimini tamlamak gerekir. Bütün tıp doktorları tıpta uzmanlık sınavına katılabilirler. Kazananlar 5 yıllık psikiyatri uzmanlığı eğitimini tamamlayarak psikiyatrist olabilirler.
Antalya da en iyi psikiyatristler hastane ve özel kliniklerde hastalara hem ilaç tedavisi, hem de psikoterapi desteği sağlarlar.
Antalya Psikiyatrist önerisi alanlar, gerekli gördüklerinde hastalarını psikolog, psikolojik danışman ve sosyal hizmet uzmanlarına psikoterapi için yönlendirebilirler. Psikoterapi çalışmasını dilerlerse kendileri de yürütebilirler.
Psikolog Ne İş Yapar ?
Günümüzde psikologlar daha çok sağlık, adalet, çalışma, eğitim ve iç işleri bakanlıklarında çalışma alanı bulabilmektedir. Psikologlar ayrıca özel hastane,hapishane, özel poliklinik ve ruh sağlığı merkezlerinde ruh sağlığı desteği verirler. Aile danışma merkezlerinde, özel çocuk yuvaları ve kreşlerde, özel huzurevlerinde, özel okullarda görev alabilirler.
Psikolog Çözüme Nasıl Destek Olabilir?
Psikologlar, çoğu ruhsal bozukluğa psikoterapi (konuşma terapisi) uygulayabilirler. Gerektiğinde psikiyatri uzmanı ile birlikte çalışmak esastır.
Aşağıda anlatacağımız gibi, bazı rahatsızlıklar için psikologlar bağımsız olarak psikoterapi yapabiliyor. Bu durumlarda psikologlar yine gerektiğinde, ilaç tedavisi için psikiyatri uzmanından yardım alabiliyorlar.
Psikologlar ilaç tedavisi uygulayamaz. Psikiyatrik bozukluklar için ilaç tedavisinde tek yetkin uzmanlık psikiyatridir. Sanki psikiyatristler sadece ilaç tedavisi yapabilir gibi bir algı hızla yayılmaktadır. Doğrusu şudur, psikiyatristler hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi yapabilirler.
Giderek, psikoterapi kuram, uygulama ve süpervizyon eğitimi almış olan psikiyatristler psikoterapi yapma eğiliminde oluyor. Günümüzden 10 yıl öncesinde psikoterapi uygulaması çok sınırlıydı. İlaç tedavisine ek olarak şimdilerde daha fazla psikoterapi hizmeti verilmektedir.
Psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde hem ilaç, hem de psikoterapi birlikte sürdürülebilmektedir.
Yasalar Ne Diyor? Aile ve Politikalar Bakanlığı Yönetmeliği
Uzun yıllar, psikologların yasal olarak psikoterapi yapmaları için bir meslek yasası yoktu. Ancak 2012 yılında Yürlülüğe giren Aile Ve Politikalar Bakanlığı Aile Danışmanlığı Yönetmeliğine dayanarak psikologlar özel danışmanlık merkezlerinde psikolog olarak evlilik ve aile terapisi yapabilmektedir. Aile ve sosyal politikalar bakanlığı, aile danışmanlığı yönetmeliğine (04.09.2012 tarihli Resmi Gazete, Sayısı: 28401) dayanarak, özel aile danışma merkezlerinde birey ve ailelere psikoterapi uygulayabilirler.
Sağlık Bakanlığı Tarafından Uygulanan Yönetmelik
Klinik psikolog unvanına sahip uzmanların, resmi gazetede yayınlanan, Meslek Mensuplarının İş Ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte psikoterapi hizmeti verebilecekleri rahatsızlıklar tanımlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre, klinik psikologlar, Uluslar Arası Hastalık Sınıflandırma (ICD-10) listesindeki F00-F99 kodları arasında yer alan hastalıklarla ilgili olarak eğitimini aldığı psikoterapi uygulamasını yapabilirler.
Kimler Psikoterapi Yapabilir?
Psikoterapi Kimler Tarafından Uygulanır? Psikoterapi eğitimi almış psikiyatrist ya da bu alanda çalışan psikologlar tarafından uygulanabilir. Günümüzde psikoterapi dendiğinde farklı meslek gruplarından ya da uygulamalardan da bahsedilmektedir (Yaşam koçluğu, danışmanlık…).
Psikoterapi Türleri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Psikologlar Hangi Sorunlar İçin Terapi Hizmeti sunar?
Yine bu yönetmelikte, klinik psikologların ilgili uzmanın teşhis ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olmadan psikoterapi yapabileceklerdir. Hastalık olmayan bu durumlar tanımlanmıştır. Klinik psikologlar,
İhmal ve terk problemleri,
Eş ve arkadaş ilişkilerindeki problemler,
Kötü muamele gören,
Önemli bir hastalık ve tedavi sonrası dönem,
Eğitim ve öğrenme ile ilgili problemler,
Öğrenci davranış ve uyum sorunları,
İşle ve işte sosyal çevreyle ilgili problemler,
Çocukluk döneminde ihmal ve istismar yaşayan,
Psiko-sosyal durumlarla ilgili problemler,
Yaşam-yönetim güçlüğü ile ilgili problemlerde psikoterapi yapabilirler.
Avrupa ve ABD ülkelerinde psikoterapi mesleği ile ilgili farklı yasalar bulunmaktadır. Psikoterapist olmak için belirli bölümlerde lisans eğitimi almak yeterli değildir. Diğer ülkeler psikoterapi yapabilmenin prensip ve standartlarını oluşturmuşlardır. Ülkemizde henüz psikoterapi bir meslek olarak yasallaşmamıştır. Kimlerin hangi eğitim ve ölçümlerden geçerek psikoterapi yapabileceği acilen belirlenmelidir.
Yukarda dayanak olarak gösterdiğimiz yasal düzenlemelerle psikoterapi uygulamaları sürdürülmektedir. Ancak bu yasal düzenlemeler yeterli değildir.
Psikoterapi Eğitimi Nereden Alınabilir?
Türkiye’de çeşitli özel kurum ve psikoterapi enstitüleri, dünyada uygulanılan psikoterapi ekollerinin eğitimlerini verebilmektedirler. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), duygu odaklı psikoterapi, EMDR terapisi, cinsel terapi, evlilik ve çift terapisi, sistemik terapi, aktarım odaklı terapi, süresi sınırlı dinamik terapi, hipnoz terapisi, çocuklarla oyun terapisi, bütüncül psikoterapi gibi bir çok terapi eğitimi alınabilmektedir.
Psikoterapist olabilmek için psikolog, psikolojik danışman,tıp doktoru, psikiyatrist, sosyal hizmet uzmanı unvanına sahip olmak gerekmektedir. Psikoterapi eğitimi veren kurumlar belirttiğimiz bölümlerden mezun olmayı şart koşmaktadır. Ülkemizde, resmi olarak üniversitelerde psikoterapi bölümü bulunmamaktadır. Psikoterapi eğitimleri özel enstitü ve kurumlarda verilmektedir.
