Psikolog Kimdir, Ne iş Yapar ?

Psikoterapist Ali Bıçak, kendi kişisel web sitesinde yayınladığı ’Psikolog kimdir, Ne İş Yapar?’’ başlıklıklı yazısında, bu mesleği tanıtmaya çalışıyor. Herkes günümüzde psikolog mesleği hakkında bilgi sahibi olsa da, çoğumuz bir psikologla haşır-neşir olmamışızdır. Duyduklarımız, psikoloji ile ilgili izlediklerimiz, bu meslek hakkında yanlış ve çarpıtılmış bilgiler içerebiliyor. Bu yüzden, çoğunlukla psikiyatrist ve psikologlar ne iş yapar karıştırılmaktadır.

Psikolog ne iş yapar başlığında, en iyi psikolog mesleği ve ruh sağlığı ile ilgili diğer mesleklerin çalışma alanlarını, her birinin sınır ve yetkinliklerini yazmaya çalışacağız.

Ruh Sağlığı İle İlgili Meslekler Nelerdir?

Psikolog, psikiyatrist, psikoterapist, psikolojik danışman ve sosyal hizmet uzmanı farklı mesleklerdir. Her bir meslek alanında yeterliliğe sahip olabilmek için farklı fakülte ve bölümlerde eğitim almak gerekir.

Psikologlar

Öncelikle psikolog ünvanına sahip olabilmek için üniversitelerin Fen-edebiyat fakültelerinde 4 yıllık psikoloji eğitimini tamamlamak gerekir. Psikoloji eğitimi temel kuram ve uygulama açısından bir temel oluşturur. Psikoloji mezunları dilerlerse, psikolojinin endüstri psikolojisi, gelişim psikolojisi, klinik psikoloji, sosyal psikoloji ve spor psikolojisi gibi dallarında uzmanlaşmak için yüksek lisans yapabilirler.

Psikolojik Danışman

Eğitim fakültelerinin 4 yıllık psikolojik danışma ve rehberlik bölümlerinden mezun olanlar psikolojik danışman ünavanını elde ederler. Psikolojik danışmanlar klinik psikolog olabilmeleri için klinik psikolojide yüksek lisans yapmaları gerekir. Psikolojik danışmanlık bölümü mezunları, fakültelerin klinik psikoloji alanında yüksek lisans eğitimini tamamlayarak klinik psikolog ünvanına sahip olabilirler.  Türkiye Yüksek Öğretim Kurumu, hangi bölümlerden mezun olanların klinik psikolojide yüksek lisans yapabileceğini ilgili kanun hükmünde kararnamede yayınlamıştır.

Psikolojik danışmanlar, daha çok eğitim bakanlığında istihdam edilmektedirler. Psikoterapi eğitimi alanlar, psikiyatri uzmanı ve psikolog ile birlikte psikolojik danışmanlık hizmeti verebilirler.

Sosyal Hizmet Uzmanı

Üniversitelerin sağlık bilimleri fakültesi, 4 yıllık sosyal hizmet bölümünden mezun olanlar sosyal hizmet uzmanı olabilirler. Sosyal hizmet uzmanları çeşitli bakanlık ve müdürlüklerde uzman olarak atanabilmektedir. Sosyal hizmet uzmanı, toplumun en temel psikolojik desteği konusunda, bireylere, ailelere, çocuklara ve kimsesizlere, ekonomik, sosyal ve kültürel yönden sorunlarını tanıyıp çözümlemelerine destek olur. Çözüm için onların ellerindeki olanakları en iyi şekilde kullanmaları ve ulaşabilecekleri imkanları araştırıp, ondan en verimli şekilde yararlanma konusunda yardım ve rehberlik hizmeti verir.

Psikiyatrist

Psikiyatri uzmanı olabilmek için, öncelikle üniversitelerin tıp fakültesinde 6 yıllık tıp eğitiminin ardından ‘Tıp Doktoru’ olup, tıpta uzmanlık sınavını kazanıp, 5 yıllık psikiyatri uzmanlığı eğitimini tamamlayanlar psikiyatrist olabilirler. Psikiyatristler hastane ve özel kliniklerde hastalara hem ilaç tedavisi, hem de psikoterapi desteği sağlarlar. Psikiyatristler gerekli görldüklerinde hastalarını psikologlar, psikolojik danışman ve sosyal hizmet uzmanlarına psikoterapi için yönlendirebilirler.

Psikolog Ne İş Yapar ?

Günümüzde psikologlar daha çok sağlık, adalet, çalışma, eğitim ve iç işleri bakanlıklarında çalışma alanı bulabilmektedir.  Psikologlar ayrıca özel hastane, özel poliklinik ve ruh sağlığı merkezlerinde, aile danışma merkezlerinde, özel çocuk yuvaları ve kreşlerde, özel huzurevlerinde, özel okullarda görev alabilirler.

Psikolog Çözüme Nasıl Destek Olabilir?

Psikologlar olarak, çoğu ruhsal bozuklukta psikoterapi (konuşma terapisi) uygulayabilmek için psikiyatri uzmanı ile birlikte çalışmak esastır. Aşağıda anlatacağımız gibi, bazı rahatsızlıklar için psikologlar psikoterapi yapabiliyor. Bu durumlarda psikologlar yine gerektiğinde, ilaç tedavisi için psikiyatri uzmanından yardım almalıdır.

Psikologlar Psikiyatrik Hastalıklar İçin İlaç Tedavisi Uygulayamaz

Psikologlar ilaç tedavisi uygulayamaz. Psikiyatrik bozukluklar için ilaç tedavisinde tek yetkin uzmanlık psikiyatridir.  Sanki psikiyatristler sadece ilaç tedavisi yapabilir gibi bir algı hızla yayılmaktadır. Doğrusu şudur, psikiyatristler hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi yapabilirler. Giderek, psikoterapi kuram, uygulama ve süpervizyon eğitimi almış olan psikiyatristler psikoterapi yapma eğiliminde oluyor. Günümüzden 10 yıl öncesinde psikoterapi uygulaması çok sınırlı, ilaç tedavisi yaygın iken şimdilerde daha fazla psikoterapist bulunmaktadır. Psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde hem ilaç, hem de psikoterapi birlikte sürdürülmektedir.

Yasalar Ne Diyor? Aile ve Politikalar Bakanlığı Yönetmeliği

Uzun yıllar, psikologların yasal olarak psikoterapi yapmaları için bir meslek yasası yoktu. Ancak 2012 yılında Yürlülüğe giren Aile Ve Politikalar Bakanlığı Aile Danışmanlığı Yönetmeliğine dayanarak psikologlar özel danışmanlık merkezlerinde psikolog olarak evlilik ve aile terapisi yapabilmektedir. Aile ve sosyal politikalar bakanlığı,   aile danışmanlığı yönetmeliğine (04.09.2012 tarihli Resmi Gazete, Sayısı: 28401) dayanarak, özel aile danışma merkezlerinde birey ve ailelere psikoterapi uygulayabilirler.

Sağlık Bakanlığı Tarafından Uygulanan Yönetmelik

Klinik psikolog unvanına sahip uzmanlar, resmi gazetede yayınlanan, Meslek Mensuplarının İş Ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte uzman tabibin teşhis ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olarak psikoterapi hizmeti verebilecekleri rahatsızlıklar tanımlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre, klinik psikologlar, Uluslar Arası Hastalık Sınıflandırma (ICD-10) listesindeki F00-F99 kodları arasında yer alan hastalıklarla ilgili olarak eğitimini aldığı psikoterapi uygulamasını yapabilirler.

Psikologlar Hangi Sorunlar İçin Psikoterapi Yapabilir?

Yine bu yönetmelikte, klinik psikologların ilgili uzmanın teşhis ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olmadan psikoterapi yapabilecekleri hastalık olmayan durumlar tanımlanmıştır. Klinik psikologlar,

• İhmal ve terk problemleri,
• Eş ve arkadaş ilişkilerindeki problemler,
• Kötü muamele gören,
• Önemli bir hastalık ve tedavi sonrası dönem,
• Eğitim ve öğrenme ile ilgili problemler,
• Öğrenci davranış ve uyum sorunları,
• İşle ve işte sosyal çevreyle ilgili problemler,
• Çocukluk döneminde ihmal ve istismar yaşayan,
• Psiko-sosyal durumlarla ilgili problemler,
• Yaşam-yönetim güçlüğü ile ilgili problemlerde psikoterapi yapabilirler.

Psikoterapist Kimdir ? Kimler Psikoterapist Olabilir ?

Avrupa ve Abd ülkelerinde psikoterapi mesleği ile ilgili farklı yasalar bulunmaktadır. Psikoterapist olmak için belirli bölümlerde lisans eğitimi almak yeterli değildir. Diğer ülkeler psikoterapi yapabilmenin prensip ve standartlarını oluşturmuşlardır. Ülkemizde henüz psikoterapi bir meslek olarak yasallaşmamıştır. Kimlerin hangi eğitim ve ölçümlerden geçerek psikoterapi yapabileceği acilen belirlenmelidir.

Yukarda dayanak olarak gösterdiğimiz yasal düzenlemelerle psikoterapi uygulamaları sürdürülmektedir. Ancak bu yasal düzenlemeler yeterli değildir.

Psikoterapi Eğitimi Nereden Alınabilir?

Türkiye’de çeşitli özel kurum ve psikoterapi enstitüleri, dünyada uygulanılan psikoterapi ekollerinin eğitimlerini verebilmektedirler. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) duygu odaklı psikoterapi, EMDR terapisi, cinsel terapi, evlilik ve çift terapisi, sistemik terapi, aktarım odaklı terapi, süresi sınırlı dinamik terapi, hipnoz terapisi, çocuklarla oyun terapisi, bütüncül psikoterapi gibi bir çok terapi eğitimi alınabilmektedir.

Psikoterapist olabilmek için psikolog, psikolojik danışman, tıp doktoru, psikiyatrist, sosyal hizmet uzmanı unvanına sahip olmak gerekmektedir. Psikoterapi eğitimi veren kurumlar belirttiğimiz bölümlerden mezun olmayı şart koşmaktadır. Ülkemizde, resmi olarak üniversitelerde psikoterapi bölümü bulunmamaktadır. Psikoterapi eğitimleri özel enstitü ve kurumlarda verilmektedir.

En İyi Psikolog, En iyi Psikoterapist Kimdir?

https://www.youtube.com/watch?v=qBdLE7bmQrI

Psikoloji, psikolojik danışmanlık, tıp doktoru, psikiyatride uzmanlık, sosyal hizmet uzmanı bölümlerden mezun olmak, bu diplomalara sahip olmak, onların en iyi psikolog, en iyi psikoterapist oldukları anlamına gelmemelidir. Üniversite eğitimlerinin ardından, klinik psikoloji yüksek lisans ve doktora eğitimlerini alanlar, özel psikoterapi eğitimleri ile kendilerini geliştiren psikoterapistler haliyle daha etkin terapi yapabilirler. En iyi psikolog arıyorum, en iyi psikoterapist nasıl bulabilirim diye soruyorsanız, bu kriterleri önemle dikkate almalısınız.  Aradığınız psikoterapistin eğitim durumu, katılmış olduğu eğitimler, talep ettiği psikolog seans ücretleri ve mesleki deneyimi size en iyi psikolog ve en iyi psikoterapist arayışınızda yol gösterici olacaktır.